افتتاح مدرسه سلطانی دارالفنون
«چنان چه در روزنامه سابق نوشته شده است، چون که منظور اعلیحضرت پادشاهی تربیت اهل ایران است که از هر علم خصوصه از علومی که زیاد به کار عامه خلق بیاید آگاهی یابد و این علوم در دولت علیه شایع شود و خاص و عام از فواید آن بهره یاب کردند از این جهت مقرر فرمودند که در میان ارگ سلطانی مدرسه ساخته شود موسوم به دارالفنون»
این خبر که در شماره ۴۸ روزنامه وقایع اتفاقیه که در روز ۱۲ دی ۱۲۳۰ شمسی برابر با ۹ ربیع الاول ۱۲۶۸ منتشر شد نخستین خبر درباره افتتاح مدرسه دارالفنون است. نخستین مرکز علمی مدرن ایران که در ۵ دی ۱۲۳۰ شمسی بی حضور بنیانگذارش یعنی امیرکبیر افتتاح شد.
در ادامه این گزارش آمده است:«در همین روزنامه چند هفته قبل از این اعلان شد که هرکس بخواهد تعلیم بیاید بباید در مدرسه مزبوره درس بخواند. در این روزها صد نفر از اولاد شاهزادگان اعظام و امنا و اعیان دولت و خوانین اسامی خود را قلمداد نموده و قرار گذاشته اند که در این مدرسه مشغول درس خواندن باشند.»
دانش آموزان دارالفنون که همه از فرزندان طبقات بالای جامعه بودند بعد از افتتاح مدرسه به دیدار ناصرالدین شاه ۲۲ ساله رفتند و آن طور که نوشته شده مورد عنایت قرار گرفتند:«بعد از آن در مدرسه دارالفنون برقرار گردید شیرینی و سایر مرسومات که در این دولت علیه در ابتدای هر کاری متداول است صرف کردند.»
رشته های تدریس شده مدرسه هم آن طور که در این خبر نوشته عبارت بودند از:«مشق نظام پیاده، مشق توپخانه، مشق سواره نظام، مهندسی، طبابت و جراحی، علم دواسازی، علم معادن.»
نکته جالب لباس متحدالشکل دانش آموزان و مشاغل جانبی در دارالفنون بود:«قرار داده اند که هرکدام لباس علاحده بپوشند که از همان لباس نظام شغل هر یک معلوم باشد. صاحب منصبان نمسه که در این روزها از مملکه آستریه به جهت دارالفنون آورد ه اند باآنجا رفته و هر یک مشغول تعلیم یکی از این کارها شدند و مترجمین که به جهت دارالفنون لازم است قرارداده اند و از هر سبب این شغل را به طور خوب راه انداخته و امید هست که باعث نفع دولت و خیر عامه خلق بشود.»
جدا از خبر افتتاح مدرسه در این شماره خبر بدنیا آمدن سه قلوها را در تهران می خوانیم که به دستور شاه قرار می شود به آنها مستمری داده شود:«در روز چهارشنبه ۱۶ صفر زوجه ملاغلام حسین سولقانی وضع حمل نموده سه اولاد از او متولد شده دو نفر اناث و یک نفر ذکور. کیفیت به عرض اولیای دولت علیه رسیده مقرر داشتند که مستمری از دیوان اعلی مرحمت شود.»
خبر دیگری از اصفهان است که چند نفر ادعای نبوت کرده اند:«چند نفر از بیخردان و فرومایه گان اشرار اصفهانی به قوت خیالات باطله و به حکم وساوس شیطانی به راه ظلالت و گمراهی افتاده ادعاهای بزرگ می نمود از جمله دو نفر از آنها یکی ادعا می کرد العیاذ بالله پیغمبر آخرالزمانم و دیگری ادعا می کرد که من معاذالله علی بن ابی الطالب سید الوصین هستم. علمای اصفهان کلا فتاوی شرعیه قطعیه نوشتند که این ها واجب القتل هستند. عالیجاه چراغعلی خان نایب الحکومه اصفهان کیفیت را با فتاوی علمای اصفهان به اولیای دولت قاهره عرض کرده و به اعلیحضرت پادشاهی معروض داشتند چون این دونفر فساد در دین انداخته به حکم شریعت مطهره واجب القتل بودند. حکم همایون به عهده نایب الحکومه اصفهان داده شده مقرر فرمودند که آنها را در اصفهان به قتل شرعی برساند. او هم در میدان نقش جهان اصفهان آن دو نفر را به قتل شرعی رساند تا مایه عبرت دیگران شود.» در این شماره از روزنامه به نظر می رسد که روزنامه از فرنگ نرسیده به خاطر اینکه اخبار خارجی آن در چند خبر خلاصه می شود. خبر اول از اسپانیا و مربوط به دو ماه پیش از این است: «به تاریخ ۸ ذی القعده از قراری که در یکی از روزنامه های پاریس پای تخت فرانسه نوشته بودند چاپار از مدرد(مادرید) پایتخت اسپانیول به جهت وزیر دول خارجه دولت فرانسه رسیده و ایلچی انگلیس و ایلچی اسپانیول هر دو حسب خواهش وزیر دول خارجه بدرب خانه رفتند و هرماه او مشورت نشستند و می گویند که مشورت آنها در باب... ما بین دولت اسپانیول و دولت ینگی دنیای شمالی است که در سر جزیره کوبه اتفاق افتاده بود و می خواهند قراری مابین آنها بگذارند که باعث صلح و اتحاد و دوستی آنها بشود. یک روز بعد از آن کشتی تیزرو از ولایت فرانسه به طرف ینگی دنیای شمالی روانه کردند و چاپار در میانش بود که کاغذ دولتی به آن ولایت می برد.»در بخش آگهی های این شماره خبری برای استخدام افرادی در روزنامه آمده است: «حسب حکم امنای دولت علیه به جهت این روزنامه ها و دفترخانه در میدان ارگ سلطانی مشخص گردیده و هر روز مباشرین و عمله جات روزنامه در آن جا مشغول انجام کار روزنامه می باشد و اعلان می شود که هر کس با مباشرین روزنامه شغلی داشته باشد در دفترخانه میدان ارگ آنها را می بینید.»آخرین خبر هم درباره فروشنده روزنامه است که مغازه اش را تغییر داده است:«دکان میر سید کاظم بلورفروش که از این روزنامه ها در آن جا فروخته می شود و پیش از این در بازار کهنه نزدیک چهارسوق کوچک بود در حال در بازار جدید جنب امامزادگان زید دکان دارد.»
نویسنده: فرزانه ابراهیم زاده
منبع : روزنامه ایران، شماره ۶۹۵۷ به تاریخ ۴/۱۰/۹۷، صفحه ۱۵
نظر شما