نشست هم اندیشی روسای سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی بعد از انقلاب در مدرسه دارالفنون

نشست هم اندیشی روسای سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی بعد از انقلاب، صبح روز ۲۴ بهمن با محوریت «مدرسه تراز تمدن نوین اسلامی؛ چالش‌ها و راهبردها» در مدرسه دارالفنون برگزار شد.

 در فاصله زمانی چهل سال بعد از انقلاب، ۱۱ نفر سکاندار سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی بودند که شهید سلیمی جهرمی و شهید موسوی، از رؤسای شهید این سازمان و کتیرایی و علاقه‌مندان نیز به رحمت خدا رفته‌اند.

محمد رجبی، روح‌الله عالمی، غلامعلی حداد عادل، مهدی نوید ادهم، حجت‌الاسلام والمسلمین محی‌الدین بهرام محمدیان، حیدر تورانی و حجت‌الاسلام والمسلمین علی ذوعلم، رؤسایی هستند که در این نشست برای هم‌اندیشی دعوت شده‌اند.

مدرسه زمینه‌ساز انتقال هویت به دانش‌آموزان

حجت الاسلام علی ذوعلم رئیس فعلی سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در این نشست گفت: رویکرد ما رویکرد فرهنگی- تربیتی و ساخته شدن انسان‌ها است که بر پایه خود باوری، انسجام، هماهنگی و ... استوار است. رئیس سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی گفت: فرزندان ما در مدرسه تربیت می‌شوند. برای تکریم و تعالی هویت آنان باید این فرایند را در مدرسه شکل دهیم. مدرسه‌ای که دارای هویت، چشم انداز و حس مسیولیت پذیری است. این مدرسه زمینه را برای دانش‌آموزان و انتقال هویت ایجاد می‌کند. به نظر می‌رسد این نگاه هنوز در تعلیم و تربیت وجود ندارد. او ادامه داد: ما به مدارسی که دانایی محور هستند نیاز داریم. امروز مدارس موفق فراوانی داریم که با دلسوزی مدیران و همگرایی معلمان فعالیت می‌کنند.

رئیس سازمان پژوهش و برنامه ریزی آمورشی به موضوع کنکور دانش آموزان اشاره کرد و گفت: باید تیم اندیشه‌ورز عاقل و دلسوز برای تربیت نسل ما فعالیت کنند. ما در این سازمان باید در این زمینه‌ها ورود کنیم. در کنار تدوین کتاب باید مدرسه را به یک نهاد تربیتی اثرگذار تبدیل کنیم. او بر طراحی یک برنامه عمل تاکید کرد و گفت: با داشتن یک برنامه عمل، برنامه ریزی مدارس در سال های آینده ترسیم می شود و با توجه به اقتضائات به چشم انداز تحولی دست پیدا خواهیم کرد.

همه بر سند تحول توافق دارند

دکتر غلامعلی حداد عادل از دیگر سخنرانان این نشست هم‌اندیشی بود. رئیس پیشین سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی گفت: سند تحول بنیادین محتوایی منطقی، آموزشی، تربیتی و پژوهشی دارد که همه صاحب نظران حوزه تعلیم و تربیت بر آن اتفاق نظر دارند. اجرایی کردن این سند را باید از تربیت معلم شروع کنیم. بهترین و با سوادترین و مومن‌ترین افراد باید جذب آموزش و پرورش شوند. معلمان باید در مکانی به نام «تربیت معلم» چهار سال آموزش ببینند و حداقل یک سال کارورزی را تجربه کنند. اگر ما در این بخش خوب عمل کنیم، خود معلمان و مدیران می‌توانند سند تحول را در سطح مدارس کاملاً اجرایی کنند .

تربیت دینی و اسلامی با معلمانی باورمند

دکتر مهدی نوید ادهم از دیگر روسای سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی بعد از انقلاب گفت: به نظر می‌رسد به زعم آینده پژوهی‌ها تغییرات جهان در آینده بسیار جدی تر از اکنون است. او به مطرح بودن بحث تغییرات سخت افزاری و نرم افزاری و روبه رو بودن با پارادایم‌های جدید اشاره کرد و گفت: باید با ادراکی اجمالی به استقبال آینده برویم و فرزندانمان را برای زندگی در آینده تربیت کنیم. نوید ادهم ادامه داد: برخی می‌گویند برنامه درسی که می‌نویسیم تا دم درب مدرسه است و از درب مدرسه تا داخل کلاس درس برای تحقق اهداف کسب شده فاصله بسیار است.

دبیرکل شورای عالی آموزش و پرورش به رشد درصد خانواده‌هایی که به استاندارد مدارس اعتماد ندارند و می‌خواهند فرزندان خود را در خانه آموزش دهند اشاره کرد و گفت: باید برای این مسئله در آینده پیش‌بینی لازم را داشته باشیم. باید دید چگونه فرزندان خود را تربیت کنیم که در آینده تفکر جهانی داشته باشند. وظیفه مدرسه در تراز تمدن اسلامی تربیت دانش‌آموزان جهانی اندیش است.

رئیس اسبق سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی افزود: ما را نقد می‌کنند که فارغ‌التحصیلان‌مان مهارت گفت‌وگو با زبان‌های خارجی دیگر را ندارند که درست است و باید روی آن برنامه داشته باشیم. او در ادامه گفت: مدرسه آینده برخلاف مدارس امروز نمی‌تواند گروه محور باشد. اکنون با گروه دانش‌آموزان در کلاس مواجه هستیم و به نظر می‌رسد تمدن آینده فرد گرا است. اگر اینطور باشد آموزش و پرورش باید به آموزش‌های انفرادی هم فکر کند. آموزش‌های مجازی نیز جز این دسته هستند.

مدیران وامدار دیگران، نمی‌توانند پایه‌های تمدن اسلامی را بنا نهند

حجت الاسلام محی الدین محمدیان در نشست هم اندیشی روسای سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی بعد از انقلاب، دهه پنجم را دهه تثبیت انقلاب اسلامی و شکست دیوارهای استکبار جهانی دانست و گفت: کتاب‌های ترجمه‌ای در آموزش و پرورش ما مد شده است که گرفتار آن هستیم. کتاب‌های خارجی را می‌خوانیم و برای جامعه خودمان نسخه پیچی می‌کنیم، در حالی که آنان بومی سازی نشده است. وی سندتحول بنیادین را سکوی پرتاب خوبی دانست و افزود: ما نمی‌گوییم سند تحول بنیادین بدون عیب و ایراد است؛ اما این سند پایه‌ای است که بر اساس اصول تربیت اسلامی بنا شده است.

رئیس اسبق سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی یکی از اشکالات برنامه درس ملی را این موضوع بیان کرد که معلمان ما آموزش لازم برای تدریس کتب جدید را ندیده بودند. او ادامه داد: امروز نیازمند تربیت معلم برای برنامه درسی ملی هستیم. بهانه‌های مختلفی وجود داشت مانند آنکه برخی دروس چقدر لازم و ضروری هستند یا اینکه این دروس در دانشگاه دوباره تکرار می‌شوند. او به این موضوع که کنکور مدارس را تهدید می‌کند اشاره کرد و گفت: تصور ذهنی که از تمدن اسلامی داریم باید با رفع موانع موجود عملیاتی شود. ما در جامعه کنونی به جای مدیران خاطره گو به مدیران آرزومند نیاز داریم که آینده را ببیند.

محمدیان تاکید کرد: مدیران مقلد و ترجمه گرا به درد ما نمی‌خورند، این معلمان برای اردوگاه تفکر مقابل، نیرو تربیت می‌کنند. مدیرانی که به منابع انسانی و نیروی فکری داخلی توجه نمی‌کنند و خود را وامدار دیگران می‌دانند، نمی‌توانند پایه‌های تمدن اسلامی را بنا نهند. صحبت این نیست که از تجارب غرب استفاده نکنیم، بلکه مقصود توجه به داشته‌های خودمان و بهره برداری مطلوب از آن هاست.

محمدیان بر ضرورت توجه به وجه نیمه تخصصی دبیرستان ها تاکید کرد و گفت: آیا وجه نیمه تخصصی برای این دوره قائل هستیم. چرا به وجه نیمه تخصصی دوره متوسطه فقط از زاویه راه‌یابی به دانشگاه نگاه می‌کنیم‌. رئیس اسبق سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در ادامه گفت: چندسال قبل هدایت تحصیلی مبتنی بر نیازهای بازار کار بسیار مورد تاکید بود، اما مسئولان گفتند هدایت تحصیلی را کنار بگذاریم و هر فرد هر رشته‌ای می‌خواهد برود. این امر نشان می‌دهد که ما هنر مهندسی نیروی انسانی نداریم. مدرسه‌های بدون دیوار در حال توسعه‌اند، اما این به معنای دست بالا بردن و تسلیم شدن در برابر نظریه‌های موجود دیگر نیست.

اجرای سند تحول بنیادین نیازمند مردان تحول خواه است

دکتر حیدر تورانی سرپرست اسبق سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی نیز در این نشست گفت: تا سند تحول بنیادین پیموده نشود، پیاده نمی‌شود. معتقدم که آموزش و پرورش با وجود سند تحول بنیادین در روشنایی است و مردان تحول، فتیله این چراغ هستند، اما اکنون مردان تحول در آموزش و پرورش کم داریم. او ادامه داد: در اجرای سند تحول بنیادین خوب عمل نکرده‌ایم، اما انتظار شفا داریم و این نکته‌ای مهم است که باید به آن توجه شود.

تورانی گفت: با وجود این شرایط، سند تحول بنیادین در مسیر اجرا گام‌هایی برداشته است. اگر قرار باشد کار خوب انجام دهیم، توجه به برنامه درسی است که برای آن وقت و هزینه گذاشته‌ایم، حال باید تلاش کنیم تا آن را پیش ببریم. سرپرست سابق سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی گفت: سازمان در مسیر اجرای سند پیشگام بود، کتاب‌های درسی بر مبنای تجربیات زیسته کارشناسان ما تدوین و با وجود کاستی‌ها، کار نفس‌گیر دنبال شد، این تلاش باعث شده بود تا سند آنطور که باید اجرا نشود.

او در ادامه افزود: هنوز خانواده‌ها از مدرسه انتظار نمره دارند، اصلاح مطالبات والدین و اصلاح نگاه معلمان و مدیران باید در دستور کار باشد. وی از فرصتی خوب برای اجرای سند تحول بنیادین گفت که همان گذر از چرخش به انطباق است. او ادامه داد: باید به سبک رهبری اثربخش توجه کنیم و اگر در این جهت کار‌ها دنبال شود به نتایج خوبی می‌رسیم. تورانی افزود: کار‌ها برای رسیدن به موقع کتاب‌های درسی در اول مهر با فشردگی پیش می‌رفت، اما الان که این نگرانی نیست، باید به اجرای برنامه درسی توجه کنیم.

او ادامه داد: آنقدر که دنبال نو کردن کتاب‌ها هستیم، به اجرا نمی‌پردازیم، اهداف دوره‌های تحصیلی کمتر مورد توجه سازمان پژوهش است، ارزش‌های دفاع مقدس فقط از طریق کتاب درسی محقق نمی‌شود. اگر معلمان ما به این موضوع واقف نباشند نتیجه نمی‌گیریم.

او گفت: باید در آموزش و پرورش رهبری اثر بخش را دنبال کنیم، در این راستا با بنیاد نخبگان صحبت کردیم و جلساتی داشتیم تا از ظرفیت نخبگان استفاده کنیم و به سمت اجرای درست و دقیق برنامه درسی برویم.

سرپرست سابق سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی به فعالیت پژوهشگاه مطالعات آموزش و پرورش اشاره کرد و گفت: پژوهشگاه خیلی مهم است و اکنون پژوهشگاه نهادی است که به سازمان پیوند خورده، اما هنوز این پیوند نگرفته است. اگر سازمان واقعا می‌خواهد کار‌ها پیش رود، باید پژوهشگاه برنامه درسی را حفظ کند.

باید برای نیاز دانش آموزان محتوا تعریف کرد

دکتر رجبی رییس پیشین سازمان در نشست هم اندیشی روسای سازمان پژوهش گفت: نباید سرفصل درسها در آموزش و پرورش براساس ورود به دانشگاه تعریف شود.

وی با تاکید بر اهمیت صلاحیت معلم در مدرسه گفت: نباید فارغ‌التحصیل دانشگاه فرهنگیان بدون کسب صلاحیت ها علمی و مهارتی معلم شوند.

وی افزود: محتوی و سرفصلهای دروس باید برمبنای کسب مهارت و تربیت برای زندگی باشد.

رجبی اضافه کرد: در کشورهای مختلف دنیا حداقل هشت واحد دروس مهارتی را برای مهارت های فردی و اجتماعی اختصاص می دهند و نسبت به نیازها براساس آمایش سرزمینی توجهی خاص دارند.

رئیس پیشین سازمان پژوهش پیشنهاد داد: برای هر نیاز فردی و اجتماعی آموزش های لازم تدارک شود.

نظر شما