ارسال شده توسط مدير سایت در .
مدرسه دارالفنون سرآغازی بر آموزش و پرورش مدرن در ایران به شمار می‌رود، اکنون بعد از حدود ۱۷۵ سال از پایه‌گذاری به دست امیرکبیر، پس از طی فراز و نشیب‌های بسیار، اداره این یادگار گران سنگ به سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی واگذار شد تا به عنوان گنجینه تاریخ تعلیم و تربیت کشور مورد بهره‌برداری قرار گیرد.
در طرح توسعه دارالفنون کارکردهای متنوعی برای این اثر تاریخی پیش‌بینی شده که جزئیات آن را در گفت‌وگو با مسعود بهرامی رییس مدرسه تاریخی دارالفنون می‌خوانید. این گفت‌وگو در دو بخش تنظیم شده که بخش نخست آن به شرح گذشته و وضعیت امروز دارالفنون اختصاص داشت و منتشر شد؛ در بخش دوم به برنامه‌های آتی این مرکز علمی فرهنگی پرداخته ایم که شرح آن را در ادامه می‌خوانید:
در طرح ارتقاء دارالفنون برنامه‌هایی برای بازگرداندن این مدرسه به جایگاه رفیع تاریخی آن درنظر گرفته شده است. لطفا درباره این برنامه‌ها توضیح دهید.
طی روزهای اخیر میزبان نشستی با حضور مدیران بلند پایه سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی و نیز هیئت مدیره این سازمان بودیم که طی آن برنامه هایی برای آینده دارالفنون طراحی شد و به زودی برای اجرا ابلاغ خواهد شد. این برنامه‌ها قرار است در سه فاز مورد بررسی و اجرا قرار گیرد فاز نخست این اقدامات مطابقت برنامه‌های توسعه دارالفنون با متن سند تحول بنیادین آموزش و پرورش و اولویت های آن است که گرچه در گذشته نیز انجام شده است اما با تاکید بر بازخوانی مجدد برنامه‌ها این موضوع در دستور کار قرار گرفت. فاز دوم پشتیبانی برنامه‌های تحولی سازمان پژوهش در دارالفنون است که طی آن برنامه‌های توسعه این مدرسه بار دیگر با تاکید بر اولویت‌های سازمان در آموزش ۴ قشر معلمان، کارشناسان، مولفان و خانواده‌های دانش‌آموزان مورد بازخوانی قرار گرفت. فاز سوم نیز به اقدامات مرمتی دارالفنون اختصاص دارد.
دارالفنون چگونه می‌تواند در پشتیبانی از برنامه‌های تحولی سازمان پژوهش ایفای نقش کند؟
زمانی که از فردای دارالفنون صحبت به میان می آید باید به این موضوع توجه داشته باشیم که ما در وزارت آموزش و پرورش رسالت تربیت نسل آینده‌ساز کشور را برعهده داریم و افرادی که در این چرخه تربیت می‌شوند طی سالهای آینده وظیفه اداره امور مختلف جامعه را بر عهده می گیرند؛ بنابراین باید این سنگ بنا را محکم بگذاریم تا افرادی قابل و شایسته برای پیشبرد فردای کشورمان تربیت کنیم.امیرکبیر در طی سه سال و اندی خدمت رسمی صدارت توانست اقدامات مختلفی انجام دهد که یکی از آنها تاسیس این مدرسه بود که تربیت‌کننده بهترین‌های ایران، آسیا و دنیا در بسیاری از بخش‌ها بود. بنابراین ما هم در کلاس های درس می‌توانیم به دانش‌آموزانمان بیاموزیم که همچون امیرکبیرها و حتی بیش از امیرکبیرها بیاندیشند تا آینده این کشور را پر بارتر از تاریخ گذشته به سمت دروازه‌های ترقی هدایت کنیم. برای این منظور ابزارهایی مثل برنامه درسی ملی در دست داریم که بر ایمان، علم و عمل و اخلاق تاکید می‌کند و در این راستا البته برای دیدن نیمه پر لیوان و دیدن افتخارهای تاریخ معاصر و همچنین آشنایی با اندیشه‌های بزرگی مانند امیرکبیر هیچ مکانی مانند دارالفنون نمی تواند الهام‌بخش دانش‌آموزان و معلمان مولفان کتاب‌های درسی و همه دست اندرکاران و متربیان دستگاه تعلیم و تربیت کشور باشد. دارالفنون تنها بنای باقی مانده از گذشته تعلیم و تربیت این کشور است یعنی هویت و تاریخ تعلیم و تربیت کشور ما در دارالفنون تجلی پیدا می‌کند و هر برنامه و فعالیتی در نظام آموزش و پرورش ما چنانچه مبتنی بر این نگاه و اندیشه عمیق باشد می‌تواند ایجادکننده موجی در نظام آموزشی کشورمان باشد که خروجی آن را طی چند سال آینده خواهیم دید و به آن افتخار خواهیم کرد.
چه برنامه‌هایی برای فردای دارالفنون طراحی شده است؟
برنامه‌های کلان دارالفنون را بر همین اساس و در ۱۰ حوزه پیش‌بینی و طبقه بندی کردیم اولین برنامه تحت عنوان مدرسه تاریخی دارالفنون گنجینه گرانبهای تعلیم و تربیت است که موضوع مرمت گنجینه و امور حقوقی دارالفنون را در این برونداد دنبال می‌کنیم. دومین فعالیت ما در حوزه گردشگری تحت‌عنوان گردشگری فرهنگی تجلی پیدا می‌کند که از طریق این برنامه ها پویایی و حیات مدرسه را حفظ کنیم. برای اجرای این برنامه ارتباطات موثری با برخی دستگاه های ذی ربط و همکار داشتیم که متاسفانه با شروع بحران کرونا این برنامه‌ها متوقف شد.
آیا دارالفنون به عنوان بخشی از سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی در بخش پژوهشی هم فعالیت دارد؟
برنامه سوم ما، که خود مسولیتی گران سنگ به شمار می‌آید، تحت عنوان امیرکبیر پژوهی به مطالعه اول شخصیت امیرکبیر موسس مدرسه دارالفنون می‌پردازد. مرحله نخست این امر سال گذشته آغاز شد و امسال نیز در صورت رفع مشکلات ناشی از کرونا مرحله دوم آن اجرایی خواهد شد. موضوع تربیت هویتی دانش آموزان که در قالب برگزاری کلاسها اردوها و پژوهش‌های مختلف اجرایی می‌شود شامل موضوعی تحت عنوان آرمان های انقلاب اسلامی است که وظیفه آن برعهده سازمان پژوهش گذاشته شده است که در این بخش نیز عهده دار مسئولیت‌هایی هستیم. همچنین قصد فعالیت در بخش آسیب‌های اجتماعی خصوصاً آسیب‌های فضای مجازی را داریم.
این مسولیت تعریف‌شده آیا به معنی دخالت در انجام وظیفه سایر حوزه‌ها نیست؟
خیر ما قصد دخالت در امور دیگران را نداریم. به عنوان جزئی از سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی آموزشی که وظیفه تولید محتوا در بخش های مختلف، از جمله در بخش فضای مجازی، به عهده دارد می‌توانیم اقداماتی همسو و هم افزا در تولید محتوا و جلوگیری از آسیب‌های اجتماعی در حوزه فضای مجازی داشته باشیم. ما می توانیم محتواهایی در حوزه مطالعات اجتماعی و جلوگیری از آسیب‌های فضای مجازی و از جانب سازمان پژوهش و برنامه ریزی آموزشی در اختیار دیگران قرار دهیم. در بخش کارکرد آموزشی دارالفنون همانطور که شاه‌بیت منویات رئیس سازمان پژوهش جناب آقای دکتر ملکی هم قرار گرفته است ما باید آموزش چهار گروه مرتبط با حوزه تعلیم و تربیت کشور یعنی معلمان، کارشناسان، مولفان کتاب های درسی و خانواده دانش‌آموزان را مورد توجه قرار دهیم و برای این گروه ها، برنامه های آموزشی مختلفی را با الهام از رسالت دارالفنون و گذشته تاریخی آن در دست اجرا خواهیم داشت. همچنین برنامه‌هایی در حوزه فضای مجازی داریم که قرار است نشست‌هایی در دارالفنون برگزار شود که این نشست ها به معرفی چهره های شاخص نظام تعلیم و تربیت ایران اختصاص دارد. برنامه نشست‌های دارالفنون قرار است به صورت زنده از طریق رسانه های مجازی برای همه علاقه مندان پخش شود.
یکی از نقش های جدیدی که برای دارالفنون درنظر گرفته شده تبدیل شدن به کتابخانه تخصصی حوزه تعلیم و تربیت کشور است. درباره جمع آوری کتاب ها و اسناد، طبقه بندی و مهم از همه در دسترس گذاشتن این اسناد و کتب توضیح دهید و بفرمایید چه اقداماتی در جهت توسعه و خدمت رسانی در فضای اینترنتی انجام شده است؟
این روزها کتابخانه دارالفنون با کمک نهاد کتابخانه‌های کشور در حال بازسازی و تجهیز است. این کتابخانه هم به عنوان یک کتابخانه عمومی در مرکز شهر تهران و هم به عنوان کتابخانه تخصصی حوزه تعلیم و تربیت کشور مورد استفاده بسیاری از پژوهشگران و صاحب نظران این حوزه قرار خواهد گرفت. من از نهاد محترم کتابخانه‌های کشور خصوصاً در شهر تهران برای همکاری در آماده سازی سالن و تجهیز کتابخانه دارالفنون نهایت سپاس را دارم. جدا از این برنامه کلان، در کوتاه برنامه دارالفنون چیست؟ در واقع ما در برنامه‌های توسعه دارالفنون از دو منظر به این مدرسه تاریخی نگاه می کنیم. یکی نگاه میراثی است که در حوزه مرمت و بازسازی نمود پیدا می‌کند و دوم نگاه محتوایی با تاکید بر برنامه‌های آموزشی الهام گرفته از پیشینه این مدرسه تاریخی به‌عنوان موزه تعلیم و تربیت ایران خواهد بود. در این عرصه و براساس مصوبات کارگروه برنامه‌ریزی فعالیت‌ها و برنامه‌های دارالفنون که با حضور رئیس و تنی چند از مسوولان ارشد سازمان تشکیل می شود، قصد داریم در پنج قلمرو فعالیتی ۱.مرمتی ۲.آموزشی و تربیتی ۳. فرهنگی و تاریخی ۴.حمایتی و ۵. تبلیغی فعالیت ها و اقدامات عملیاتی با چهار شاخص ۱. انطباق با رویکرد تحولی ۲. ابداعی و نو بودن ۳. مردمی و اجتماعی بودن و ۴. امکان پذیر بودن، اجرا کنیم. همچنین در خصوص احیای ظرفیت آموزشی دارالفنون به عنوان مدرسه نیز برنامه های داریم که در دست مطالعه و طراحی است که ان شاءالله اطلاع رسانی خواهد شد.
موانع احتمالی پیش رو برای اجرای برنامه ها چیست؟
مهمترین مانعی که ممکن است بر سر راه مرمت دارالفنون وجود داشته باشد مشکل اعتبارات است گرچه مسئولان مالی سازمان پژوهش هیچ وقت ما را تنها نگذاشتند اما مرمت این مدرسه تاریخی نیازمند توجه ویژه ای در این بخش است و در حال حاضر از نظر کاربری و مراقبت بنا هزینه های بالایی باید صرف شود تا قابلیت کاربری در همه بخش های ساختمانی را داشته باشد امید است به مدد همه دست اندرکاران سازمان پژوهش و برنامه‌ریزی و البته حمایت مسئولان اقدامات توسعه دارالفنون به خوبی به اجرا درآید تا ما و همه علاقه‌مندان شاهد اعتلای روزافزون دارالفنون باشیم.
نظر شما